Czy zakres towarów i usług objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności zostanie zaktualizowany?

1 listopada 2019 roku weszły w życie przepisy ustawy o VAT, które nałożyły obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności przy zakupie towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług. Rozwiązanie to zostało wprowadzone, jako jeden z najważniejszych elementów uszczelniania systemu VAT.

Zakres załącznika nr 15 do ustawy o VAT został określony przez ustawodawcę w oparciu o wiedzę i okoliczności istniejące w 2019 roku. Zakres ten został skonsultowany i uzgodniony z Komisją Europejską.

Od wejścia w życie tych przepisów zakres załącznika nr 15 nie uległ żadnej zmianie. Przy czym pozwolenie na stosowanie obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności musi być przedłużane co 3 lata.

Polska uzyskała od Unii Europejskiej ostatnią zgodę na stosowanie obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności, na kolejne trzy lata, na początku 2025 roku. Zgoda ta została udzielona, ale jak mi się wydaje ponownie dotyczy ona tylko takiego zakresu załącznika nr 15 do ustawy o VAT, jaki został wypracowany w 2019 roku.

Jak zatem rozumiem, przy złożeniu wniosku o udzielenie zgody na stosowanie mechanizmu podzielonej płatności do 2028 roku, Polska nie wnioskowała o rozszerzenie zakresu stosowania tego mechanizmu.

Jest to bardzo niepokojące, ponieważ oszuści podatkowi są bardzo elastyczni i wiadomym jest, że potrafią dostosowywać się do zmian prawnych, przerzucając swoją aktywność na te towary i usługi, które nie są objęte szczególnymi przepisami uszczelniającymi VAT.

Jeśli faktycznie Polska nie wnioskowała o rozszerzenie zakresu załącznika nr 15 do ustawy o VAT przy okazji wniosku o zgodę na przedłużenie derogacji do 2028 roku, to może to oznaczać poważne zaniedbanie ministra finansów i szefa KAS, zaniedbanie w dbaniu o szczelność polskiego systemu VAT.

W związku z powyższym do rządu skierowane zostały następujące pytania:

1. Czy minister finansów i gospodarki podjął próbę rozszerzenia zakresu załącznika nr 15 do ustawy o VAT przy ostatnim wniosku o przedłużenie derogacji na stosowanie obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności?
2. Jeśli tak, to z jakich powodów zakres załącznika nr 15 do ustawy o VAT nie został zmieniony do dnia dzisiejszego?
3. Jeśli nie, to:
   a) Jakie są powody zaniechania podjęcia tej próby?
   b) Czy minister finansów i gospodarki dysponuje analizami, z których wynika, że nie było potrzeby rozszerzenia załącznika nr 15 do ustawy o VAT?
   c) Czy rozszerzenie mechanizmu podzielonej płatności na inne kategorie towarów i usług, które nie są obecnie objęte załącznikiem nr 15 do ustawy o VAT, nie jest potrzebne dla dalszego i ciągłego uszczelniania systemu VAT?

Oto odpowiedź Ministerstwa Finansów z dnia 4 września 2025 roku:

Pan Poseł w swoim wystąpieniu zwrócił się do Ministra Finansów i Gospodarki z prośbą o odpowiedź na poniższe pytania:

1. Czy Minister Finansów podjął próbę rozszerzenia zakresu załącznika nr 15 do ustawy o VAT przy ostatnim wniosku o przedłużenie derogacji na stosowanie obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności?

2. Jeśli tak, to z jakich powodów zakres załącznika nr 15 do ustawy o VAT nie został zmieniony do dnia dzisiejszego?

3. Jeśli nie, to:

a) jakie są powody zaniechania podjęcia tej próby?

b) czy Minister Finansów dysponuje analizami, z których wynika, że nie było potrzeby rozszerzenia załącznika nr 15 do ustawy o VAT?

c) czy rozszerzenie mechanizmu podzielonej płatności na inne kategorie towarów i usług, które nie są obecnie objęte załącznikiem nr 15 do ustawy o VAT, nie jest potrzebne dla dalszego i ciągłego uszczelniania systemu VAT?

Odnosząc się do kwestii podejmowanych działań w celu rozszerzenia załącznika nr 15 do ustawy o VAT, który wyznacza zakres obowiązkowego stosowania mechanizmu podzielonej płatności (MPP) informuję, że działania takie zostały podjęte dwukrotnie.

Pierwszy raz podjęto próbę rozszerzenia obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności na dodatkowe kategorie towarów i usług podatnych na nadużycia w VAT przy poprzednim wniosku o przedłużenie możliwości stosowania mechanizmu podzielonej płatności, który obejmował okres od 1 marca 2022 r. do 28 lutego 2025 r. Komisja Europejska nie była jednak przychylna prośbie o włączenie nowych towarów i usług do reżimu obowiązkowej formy MPP.

Drugi raz natomiast 27 marca 2024 r. wraz z wnioskiem o derogację w zakresie dalszego stosowania mechanizmu podzielonej płatności w VAT w okresie 1 marca 2025 r. do 29 lutego 2028 r. Wniosek dotyczył zarówno przedłużenia możliwości stosowania odstępstwa od dyrektywy VAT w postaci MPP do dotychczasowego wykazu towarów i usług, jak też rozszerzenia zakresu tego upoważnienia.

Komisja Europejska wskazała jednak, że odstępstwa przyznawane na mocy art. 395 dyrektywy VAT to rozwiązania ograniczone nie tylko w czasie, ale i co do zakresu. W ocenie Komisji rozszerzenie zakresu stosowania MPP prowadziłoby do fragmentacji rynku i w związku z tym wskazała, że nie będzie mogła zaaprobować wniosku, jeśli Polska nie zrewiduje podejścia w kwestii rozszerzenia zakresu MPP.

Uwzględniając zatem ryzyko nieudzielenia przezKE zgody nie tylko na rozszerzenie, ale i na przedłużenie obligatoryjnego MPP, Polska złożyła zmodyfikowany wniosek derogacyjny, w którym odstąpiła od dodatkowego rozszerzenia zakresu MPP i wnioskowała o utrzymanie obowiązywania tego środka na dotychczasowych zasadach w odniesieniu do 13 kategorii towarów i usług (co do zasady objętych dotychczasowym odstępstwem).

Decyzją Wykonawczą Rady (UE) 2025/373 z dnia 18 lutego 2025 r. w sprawie zmiany decyzji wykonawczej (UE) 2019/310 w odniesieniu do przyznanego Polsce upoważnienia do dalszego stosowania szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 226 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – upoważniono Polskę do dalszego stosowania obligatoryjnego MPP do 29 lutego 2028 r. ale wyłącznie w dotychczasowym zakresie.

Biorąc pod uwagę powyższe, nie mogę zgodzić się z zawartym w interpelacji twierdzeniem, że w tym zakresie mogło dojść do poważnego zaniedbania Ministra Finansów i Szefa KAS w dbaniu o szczelność polskiego systemu VAT. Możliwość stosowania obowiązkowej formy mechanizmu podzielonej płatności jest odstępstwem od regulacji unijnych i wymaga otrzymania zgody Komisji Europejskiej. Polska nie ma zatem możliwości swobodnego wyznaczania zakresu tego rozwiązania.

Przedstawiając powyższe, zwracam również uwagę na przyjęty w dniu 11 marca 2025 r. pakiet „VAT w erze cyfrowej” (VAT in the Digital Age – ViDA), który zawiera środki mające na celu walkę z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania poprzez dostosowanie obowiązujących regulacji VAT do wyzwań epoki cyfrowej. Nowy system wprowadza m.in. cyfrowe raportowanie w czasie rzeczywistym dla handlu transgranicznego w oparciu o faktury elektroniczne. Zapewni on państwom członkowskim cenne informacje potrzebne do intensyfikacji walki z oszustwami podatkowymi w zakresie podatku VAT, zwłaszcza oszustwami karuzelowymi.

Implementacja pakietu VIDA wraz z przyjętymi już krajowymi rozwiązaniami, takimi jak m.in. Krajowy System eFaktur (KSeF), mogą stanowić w najbliższym czasie kolejne, skuteczne środki ograniczania nieprawidłowości w rozliczaniu VAT.

Źródło: www.sejm.gov.pl